شبهه اوقاف شهر صدرا و پاسخ دفتر آيت الله العظمی مکارم شيرازی در خصوص سوالی پیرامون وقفیت :
پرسش : بسمه تعالی
با سلام و تحیت
از قدیم الایام در قریه ها این روال معمول بوده است که اهالی از زمینهای قابل کشت و زرع جهت زراعت و از مراتع و جنگلهای همجوار برای چرای دام استفاده مینموده اند که عرصه زراعت میتواند به صورت وقفی و یاغیر وقفی باشد:
- آیا اراضی مورد تعلیف و مراتع مجاور اراضی زیر کشت، که تنها برای چراگاه استفاده می شده است جزء موقوفه محسوب می شود یا خیر؟
- آیا این قبیل اراضی که دارای بوته های گیاه بیابانی است و جهت تعلیف همگان استفاده و بهره دهی دارد، جزء اراضی موات است یا نه؟
- اگر اراضی موضوع سوال 2 بنا به اقتضای زمان و مکان از طرف دولت واگذار و دچار تغییر کاربری شود و دیگر به عنوان مرتع و چراگاه نباشد، آیا وقف دانستن این اراضی جایز و بلااشکال است؟
با اهداء سلام و تحيت؛
2- زمین هایی که هرگز کسی آن را آباد نکرده است، اراضی موات به حساب می آید.
3- زمین های موات حکم موقوفه را ندارند و جزء انفال و از اموال امام است و زمانى كه نائب امام مسلّط باشد نمى توان بدون اجازه او در آنها تصرف نمود، بنابراین در صورتی که چرای دام در آن مراتع برخلاف قوانین ومقررات مربوطه نباشد، اشکالی ندارد.
پس تکلیف اوقاف شهر صدرا و وقفیت آن چیست؟
«انفال»، اموالی مانند قلل کوهها، جنگل‌ها، معادن، زمینهای موات و… هستند که به دلیل منصب ولایت و رهبری در اختیار رهبر جامعة اسلامی قرار میگیرند تا این اموال را در راه ادارة جامعه به مصرف برساند. رهبری جامعه در دوران حضور معصوم, با امام معصوم است. لذا انفال نیز بر اساس روایات، در اختیار ایشان قرار دارد و هیچ‌کس نمیتواند بدون اذن ایشان در این اموال تصرّف نماید.
از مقام معظم رهبری نیز سوال شد: آیا دراراضی پوشیده از جنگل‌ها و مراتع طبیعی كه سیر مراحل قانونی را طی كرده به حسب قوانین در تملك دولت جمهوری اسلامی ایران است و درایجاد آن انسان دخالت نداشته و از جهتی اداره اوقاف ادعای وقف اراضی جنگلی و مرتعی را دارد وضعیت اجراییه مسوولان در اتخاذ تصمیم به منظور رافع مشكلات به چه نحوی خواهد بود؟
که ایشان پاسخ دادند:
بسمه تعالی
اراضی جنگلی و مرتع طبیعی كه فاقد هر گونه سابقه عمران و آبادی از سوی شخص یا اشخاص باشد شرعا جزء اراضی بلا مالك و جزء انفال عمومی و متعلق به بیت المال محسوب است، و اسناد وقفیت یا مالكیت خصوصی نسبت به اینگونه اراضی فاقد اعتبار شرعی است، و رسیدگی موضوعی در این باره با مقامات قانونی ذیربط و مراجع قضایی است
شهر جدید صدرا شهری برنامه‌ریزی‌شده و اقماری در ۱۵ کیلومتری شمال غربی شیراز است و تاسیس این شهر توسط شرکت عمران شهر جدید صدرا رقم خورده است
فاز یک این شهر تحت سلطه اداره اوقاف و امور خیریه ناحیه ۶ شیراز است و اهالی شهر جدید صدرا نسبت به این قضیهبه شدت معترض بوده و موضوع را روا نمی دانند
چرا که حجم بسار زیادی از اراضی این شهر موات بوده است و همانگونه که در تصویر مشخص است در سال 1363 درصد بسیار کمی از این اراضی آن هم در ضلع جنوبی این شهر و در پایین بلوار حافظ صدرا زیر کشت بوده است
که شاید نهایتا 5 درصد از 95 درصد این اراضی بوده است
افرادی نیز در ابتدا زمین را به صورت ملکی خریداری می نمایند که پس از مدتی اوقاف اعلام می نماید که جهت گرفتن سند اوقافی و ابطال سند ملکی به ایشان مراجعه نماید
پلاک ۱۱۰۳ واقع در بخش ۳ شیراز شهر جدید صدرا به مالکیت حاج خلیل زالی در سال ۱۳۲۷ وقف عام گردید و در سال ۱۳۷۰ کمیسیون ماده ۱۲ زمین شهری به موجب رأی شماره ۷۰/۲۵۲ حکم به موات شناختن 8440000 مترمربع از پلاک فوق را صادر نموده است و تحت پلاک ۳۶۷/۱۱۰۳ سند به نام دولت صادر نموده است. متولی موقوفه پس از طرح دعوا در محاکم قضایی رأی بر ابطال سند دولت و به وقفیت برگرداندن زمین مذکور گرفته است
با بررسی مذاکرات مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۳۶۶/۶/۲۲ جلسه ۴۴۵ در هنگام تصویب قانون زمین شهری یکی از ایـرادات شـورای نگهبان بـه تبصره ۳ مـاده ۱۰ قـانون فـوق غیـر شرعی بـودن نظر وزارت مسکن و شهرسازی در واگذاری زمینهای وقفی بود که در این جلسه مجلس اصلاح گردید و تبصره ۳ فعلی تصویب گردید. بنابراین حتی
کسب اجازه واگذاری از مسکن و شهرسازی خلاف شرع می باشد چه رسد به حق و اختیار واگذاری زمین وقفی به شرکت عمران صدرا که یک تصمیم خلاف شرع و قانون بوده است
متن استفتا از امام راحل (ره) در خصوص اراضی اطراف موقوفه(حریم قریه) به شرح ذیل بوده است و قطعا نظر ایشان اینگونه بوده است که برای مثال اگر 15 هکتار از اراضی یکجا اوقافی باشددر حد متعارف 5 هکتار مرتع اطراف نیز تابع قوانین اوقاف است و منظور ایشان این نبوده است که اگر در یک مکان 15 هکتار وقف بود 100 هزار هکتار اطراف نیز وقف است
⚫👇⚫
بسمه تعالی
از قدیم الایّام قراء موقوفه اکثراً دارای اراضی زیر کشت، بائر، چراگاه، مرتع، تپه و کوه بوده اند که شش دانگ به ثبت می رسیده و از اراضی چراگاه و مرتع به طور طبیعی بهره برداری می شده است.
1. آیا اراضی مورد تعلیف و مراتع مجاور اراضی زیر کشت، جزء موقوفه محسوب می شود یا خیر؟
2. آیا این قبیل اراضی که دارای بوته های گیاه بیابانی است و جهت تعلیف همگان استفاده و بهره دهی دارد، جزء اراضی موات است یا نه؟
♦بسمه تعالی، اراضی مذکور تابع اراضی موقوفه است هر چند که موات است، و احیای آن جایز نیست♦
⚫♦⚫
حضرت امام فرموده اند که نواحی اطراف موقوفه نیز تابع اصل وقف است
منتها بر این موضوع صراحتا تاکید میکنند که احیای این اراضی جایز نیست
یعنی تنها و تنها به عنوان مرتع قابل استفاده است و تغییر کاربری و احیا آن جایز نیست
و میتوان نتیجه گرفت اگر بنا بر تغییر کاربری باشد باید از ید موقوفه خارج شود
موضوع بعدی؛امام راحل (ره)به یک استفتا پاسخ داده اند و الان در قید حیات نیستند که بتوان تفسیر موضوع را از ایشان سوال کرد و یا بنا به اقتضای زمان از ایشان تقاضای استفتا جدیدی را نمود
⚫♦⚫
اراضی حاشیه قریه در حد عرف است و فاصله منطقه باجگاه از صدرا قابل تامل است و این عقلانی نیست که کل فاز یک را حریم قریه در نظر گرفت
♦⚫♦
به تصویر ارسالی سال ۶۳ به دقت بنگرید و قضاوت کنید که آیا برای چند پلاک کشاورزی در ضلع جنوبی بلوار حافظ ؛ روا است که کل صدرا در فاز یک موقوفه باشد؟؟؟
♦⚫♦
قانون صراحتا میگوید اراضی موات متعلق به دولت جمهوری اسلامی ایران است
پستهای مرتبط
مسلم فریبرز مجددا مدیر عامل انجمن امر به معروف استان فارس شد
قانون آیین دادرسی کیفری صلاحیت تعیین کیفر را ندارد
حقوق دفاعی متهم و رای شایسته مستشاران شعبه اول دادگاه تجدید نظر استان فارس